Thomas Hobbes

Thomas Hobbes (1588 – 1679) zou het oneens geweest zijn met Rousseau. Hobbes dacht dat mensen in de natuurtoestand heus niet het beste met elkaar voor zouden hebben. Hij dacht namelijk dat mensen van nature een grenzeloze egoïst zijn. Ze willen alleen maar wat het beste is voor henzelf, en zolang mensen zelf kunnen overleven, maakt het niet uit of anderen daaronder lijden of niet. Sterker nog: in de natuurtoestand dacht Hobbes dat mensen van elkaar zouden gaan stelen, en elkaar zouden vermoorden als dat nodig was voor hun zelfbehoud. Dit stelde Hobbes voor als een oorlog van allen tegen allen. Het leven in de natuurtoestand is “eenzaam, arm, vies, wreed en kort”. 

Thomas Hobbes

Daarom dacht Hobbes dat mensen van zichzelf met elkaar een afspraak zouden moeten maken om een einde te maken aan die oorlog. Mensen hebben namelijk behoefte aan veiligheid, en aan rust en orde. Maar tegelijkertijd hebben mensen, als egoïsten, behoefte aan vrijheid. Hoe gaat dat dan? Hobbes stelde een samenleving voor waarin mensen met elkaar afspreken dat iedereen zijn eigen vrijheid inlevert. Mensen spreken met elkaar af dat ze elkaar niet zomaar mogen gaan vermoorden, en dat ze elkaar moeten respecteren. En als die regels overtreden worden, moeten de mensen gestraft worden. Dan breken ze immers het sociaal contract. Om de veiligheid en orde dus te kunnen garanderen, zullen mensen onder de duim gehouden moeten worden door een absolute leider die streng straft.  

Aan wie leveren mensen hun vrijheid dan in, en wie regelt het straffen van de burgers? Dat doet een soevereine leider, die ingesteld wordt door het volk. Deze leider heette volgens Hobbes de Leviathan. Soeverein betekent dat de leider geen verantwoording hoeft af te leggen aan andere mensen, voordat hij keuzes maakt over bijvoorbeeld regels, of straffen. Dat is volgens Hobbes niet nodig, omdat alle mensen van het hele volk samen beslissen wat de beste regels en wetten zijn voor in hun nieuwe samenleving. De Leviathan handhaaft daarna alleen die regels. Het boek waarin Hobbes verder beargumenteert waarom de Leviathan de beste optie is voor de samenleving, schreef hij in 1651. 

Leviathan

Auteur: Caitlin Ionescu