Wat betekent ‘verantwoordelijkheid’? Een verantwoordelijkheid kan een taak zijn, maar een persoon die die taak op zich neemt is dan verantwoordelijk voor die taak. Een verantwoordelijk persoon is dus iemand die zijn plicht of taak goed uitvoert. Ook kan het zijn dat iemand verantwoordelijkheid neemt als ze toegeven dat ze hun taak niet helemaal goed hebben kunnen uitvoeren.
Toch zijn we bij filosofie bezig met een andere vorm van verantwoordelijkheid: morele verantwoordelijkheid. Morele verantwoordelijkheid houdt in dat wij personen verantwoordelijk kunnen houden voor hun gedrag. Een dief die een tas steelt, is verantwoordelijk voor zijn gedrag: als de politie hem oppakt, dan wordt hij gestraft. Maar wat als de dief een dementerende oma is die niet wist wat ze deed? Vinden we haar dan nog steeds verantwoordelijk?
Morele verantwoordelijkheid is niet alleen negatief: we kunnen natuurlijk ook iemand prijzen voor een goede handeling!
Vrije wil is een voorwaarde voor verantwoordelijkheid. Zou je iemand kunnen straffen voor hun gedrag, als zij niets anders hadden kunnen doen..?
Auteur: Stefan Vliek