Stel, je bent volledig vrij. Je bent nooit naar school geweest, je weet niets van alle feitjes die je nu wél weet via de lessen en je hoeft je niet te houden aan de sociale omgangsregels. Zou je dan ultiem gelukkig zijn?
Volgens de filosoof Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) ben je dan in ieder geval een gelukkiger mens dan dat wij nu zijn. Rousseau zei dat de mens gelukkig is wanneer zij dichter bij (hun eigen) natuur staan. Dit zou je kunnen zien als dat je zo dicht mogelijk bij jezelf moet blijven, wie jij van nature bent. Alle kennis die wij opdoen zorgt ervoor dat wij minder verbonden zijn met onze natuur.
In onze samenleving vinden wij het belangrijk dat je scholing hebt gehad en daarin zien wij een belangrijke rol voor de wetenschap. De wetenschap maakt feiten en wij leren deze feiten. Ook vinden wij het belangrijk dat je goed met elkaar leert omgaan, niet alleen met je buren maar ook met ideeën van mensen aan de andere kant van de wereld. Wij noemen dit de beschaving. Rousseau zegt dat juist de wetenschap en de beschaving ervoor zorgen dat wij niet meer in harmonie leven met onze natuur. Daardoor schaadt de wetenschap het geluk van mensen.
Volgens Rousseau leven wij het gelukkigst als wij spontaan en in vrijheid kunnen leven zonder de opgelegde regels van de wetenschap en de beschaving. Als wij dat kunnen, dan zijn wij volgens Rousseau de ‘goede wilde‘.
De mens wordt vrij geboren, maar ligt overal in ketenen.
Het sociaal contract – Rousseau