Socrates

Begin van de westerse filosofie

469 v. Chr. – 399 v. Chr.

In het oude Athene van Griekenland stond Socrates bekend als een wijze, en soms irritante, man. Hij wordt soms gezien als het begin van de westerse filosofie (of dit terecht is, daar kun je je vraagtekens bij zetten). Socrates heeft zelf nooit zijn gedachtes opgeschreven. Wat wij nu van Socrates weten, komt door wat Plato heeft opgeschreven. Socrates was de leermeester van Plato en Socrates komt vaak voor in de geschriften van Plato.

Waarom? Waarom? Waarom?

Socrates was een bekend figuur in de stadstaat Athene. Hij zou regelmatig te vinden zijn op het marktplein, de Agora van Athene. Er wordt gezegd dat Socrates op de Agora regelmatig mensen lastige vragen stelde. Niet zomaar vragen, maar vragen die lastig waren om te beantwoorden. Vragen waarop Socrates zelf vaak ook geen antwoord had. Het antwoord zorgde voor weer nieuwe vragen van Socrates. Hij zou zoveel moeilijke vragen stellen dat hij ook weleens gezien werd als een irritante man.

Ervaring en kennis

De reden dat Socrates vragen stelde is dat hij ervan uitging dat iedereen ervaringen heeft die waardevol zijn. Iedereen heeft ervaring waarover de belangrijkste vragen over het leven gaan. Hoe meer we daar over gaan nadenken, hoe dichter we bij een antwoord zouden kunnen komen. Hoe meer vragen we stellen, hoe dichter we bij kennis zouden kunnen komen. Deze manier van praten met elkaar noemen we het socratisch gesprek.

Doodstraf

Socrates werd in Athene veroordeeld tot de doodstraf voor het bederven van de jeugd. Hij liet de jeugd zelf nadenken en daar waren de Atheense leiders niet altijd blij mee. Socrates vreesde de dood niet en dronk na een laatste discussie zelf kalm de gifbeker leeg.